คุณแม่หลายคนอาจเคยได้ยินมาว่าเมื่อคลอดเสร็จแล้วอาจจะมีอาการซึมเศร้าได้ เลยสงสัยว่าซึมเศร้าหลังคลอดกับโรคซึมเศร้าแตกต่างกันยังไง มาดูกันเลยค่ะ
สาเหตุแตกต่างกัน
- ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดบุตร นั้นสาเหตุเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน โดยในระหว่างที่ตั้งครรภ์ จะมีฮอร์โมนเพศหญิงที่เรียกว่าเอสโตรเจนกับโปรเจสเตอโรนสูงมาก แต่พอคุณแม่คลอดลูกแล้ว ฮอร์โมนสองตัวนี้จะต่ำลงไปทันที ในคุณแม่บางคนที่มีความไวต่อความรู้สึกหรือมีประสบการณ์ชีวิตที่ผ่านมาไม่ค่อยดีนักจึงเกิดอาการได้ง่ายค่ะ
- โรคซึมเศร้า ความเจ็บป่วยทางจิตเวชซึ่งเกิดความผิดปกติของสมอง ส่งผลกระทบต่อความนึกคิดอารมณ์ ความรู้กสึก พฤติกรรม รวมถึงสุขภาพร่างกาย คนส่วนใหญ่มักคิดว่าโรคซึมเศร้าหายเองได้ แต่ความจริงต้องอาศัยการบำบัดรักษาทางจิตเวชอย่างจริงจังค่ะ
ระยะเวลาไม่แน่นอนเหมือนกัน
- ระยะเวลาของอาการภาวะซึมเศร้าหลังคลอดขึ้นกับคุณแม่แต่ละราย บางคนอาจเป็นแค่สัปดาห์เดียว แต่บางคนอาจเป็นถึงหนึ่งเดือน แต่โดยส่วนใหญ่ที่พบมักเป็นไม่เกิน 6 สัปดาห์ โดยอาการจะค่อยๆ ดีขึ้นเรื่อยๆ ตามระยะเวลาหลังคลอด และหากมีการตกไข่เมื่อไร ก็จะเข้าสู่วงจรปกติ อาการก็จะหายขาดค่ะ
- ส่วนระยะเวลาของโรคซึมเศร้านั้นก็ไม่แน่นอนเช่นกัน ขึ้นอยู่กับคนไข้แต่ละคน บางคนอาจเป็นแค่ช่วงเวลาหนึ่ง บางคนใช้เวลารักษาเป็นหลักปีก็มีค่ะ
วิธีสังเกตอาการซึมเศร้าหลังคลอด
- รู้สึกมีภาระมากขึ้นหลังจากเลี้ยงลูก
- ไม่มั่นใจในตัวเอง
- รู้สึกอิสรภาพเริ่มหายไป
- ซึมเศร้า หม่นหมอง หดหู่ รู้สึกภายในจิตใจว่างเปล่า อาจบอกออกมาเอง หรือจากการสังเกตของคนรอบข้าง
- ความสนใจ ความรู้สึกสนุก และความพึงพอใจในการทำกิจวัตรต่าง ๆ ที่เคยชอบทำ ลดลงอย่างมาก
- อยากอาหารลดลง หรือ อยากกินตลอดเวลา ตลอดทั้งวัน
- นอนไม่หลับ หรือนอนมากตลอดวัน
- เชื่องช้า เคลื่อนไหวช้าลง หรืออยู่ไม่สุข
- เหนื่อยง่าย ไม่มีกะจิตกะใจจะทำอะไร
- รู้สึกไร้ค่า ไม่ชอบใจตัวตนของตัวเอง
- ความคิดความอ่าน สมาธิ ความสามารถในการจดจ่อสนใจสิ่งที่ทำลดลง
- มีความคิดที่จะฆ่าตัวตาย ไม่รู้สึกกลัวความตาย
วิธีรักษาซึมเศร้าหลังคลอด
- คุณพ่อและคนในครอบครัวให้กำลังใจคุณแม่ว่ารักษาหายได้
- หมั่นหาความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงเด็ก จะได้มั่นใจมากยิ่งขึ้น
- หาคนช่วยผลัดเปลี่ยนดูแลเด็ก โดยเฉพาะตอนกลางคืน คุณแม่จะได้นอนหลับบ้าง
- อย่าตำหนิหรือโมโห เวลาคุณแม่แสดงอารมณ์แปลกๆ
- คอยสังเกตอาการของคุณแม่ หากมีอาการผิดสังเกตมากกว่า 2 สัปดาห์ ให้รีบพาไปพบแพทย์
- ให้คุณแม่ทำกิจกรรมอื่นบ้างนอกจากการเลี้ยงลูก
ป้องกันซึมเศร้าหลังคลอด ตั้งแต่ก่อนคลอด
- วางแผนกับคุณพ่อตั้งแต่ก่อนคลอดว่าจะช่วยดูแลกันในส่วนไหนบ้าง จะให้ญาติคนไหนช่วยดูหลานหรือไม่
- ดูแลและเอาใจใส่ตัวเอง อย่าเครียดจนเกินไป
- ถ้าคุณแม่รู้สึกรู้สึกอึดอัดใจไม่ว่าเรื่องอะไร อย่าเก็บไว้คนเดียว ควรพูดเพื่อระบายความรู้สึกที่อัดอั้นนั้นออกมาให้ใครสักคนที่วางใจได้ฟัง จะลดความเครียดลงได้
- อาการเจ็บปวด สับสน อ่อนเพลียในช่วงหลังคลอดเป็นเรื่องธรรมดา คุณแม่ไม่ควรเป็นกังวลมากจนเกินไป
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- เดินเล่นกับ หรือออกกำลังกายเบา ๆ นอกบ้านบ้าง
- พักผ่อนให้เพียงพอ และในช่วงกลางวันคุณแม่ควรพยายามงีบหลับบ้าง
ไม่ว่าคุณแม่จะอยู่ในซึมเศร้าหลังคลอดหรือโรคซึมเศร้าก็ตาม สิ่งที่สำคัญที่สุดคือกำลังใจทั้งจากตัวของคุณแม่เองหรือคนรอบข้างก็ตาม เมื่อคุณแม่มีจิตใจที่แข็งแกร่งแล้ว ไม่ว่าปัญหาจะหนักหนาแค่ไหนก็จะไม่กังวลเลย อย่างไรก็ตามถ้าเกิดความรู้สึกหนักหนาเกินรับไหวแล้วละก็อย่าเก็บไว้คนเดียวนะคะ พูดคุยกับคนรอบข้างบ้างจะช่วยได้มากเลยทีเดียวค่ะ
ที่มา