อารมณ์ของเด็กๆ เป็นสิ่งที่คาดเดาได้ยาก เล่นอยู่ดีๆ บางครั้งอยากจะร้องหรือกรี๊ด โวยวาย ขึ้นมาก็ได้ โดยเฉพาะในช่วง 2 – 4 ขวบ ซึ่งการงอแงของเด็กๆ มันมีเหตุผลนะคะคุณแม่ๆ
งั้นเรามาทำความรู้จักของพฤติกรรมของ Terrible หรือวัยทอง 2 ขวบ และวิธีรับมือกับเด็กๆ กันเลย
วัยทอง 2 ขวบ (Terrible Two) คืออะไร
Terrible Two เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า วัยทอง 2 ขวบ เป็นช่วงเวลาที่ลูกๆ ของคุณ เติบโตแข็งแกร่งขึ้นกว่าตอนที่พวกเขายังเป็นเด็กทารก และเริ่มเป็นตัวของตัวเอง รู้จักตัวเองมากขึ้น มีความไม่พอใจเมื่อถูกบังคับ และมีปฏิกิริยาต่อต้าน แสดงความขัดขืนเมื่อถูกออกคำสั่ง เรียกร้องความสนใจ อาจมีการกรี๊ดร้อง หรืออาละวาดเมื่อโกรธหรือไม่พอใจนั้นเองค่ะ
อาการ
ช่วงวัยนี้เด็กๆ จะต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง ทั้งการยืดตัวและการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย การเปลี่ยนแปลงทางความคิด ภาษาและสังคม ทำให้เด็กๆ เกิดความเครียดจากสิ่งเหล่านี้นั้นเองค่ะ อาการหลักๆ ได้แก่
- มีความเป็นตัวของตัวเองมากขึ้น
- ไม่พอใจหากมีใครมาบังคับ หรือเรียกว่า “เด็กดื้อ”
- แสดงอาการต่อต้านหรือมีพฤติกรรมขัดขืน เมื่อได้รับการปฏิเสธหรือการออกคำสั่ง
- มีการต่อรอง
- ร้องกรี๊ด โวยวาย หรือบางคนหนักมากถึงขั้นดึงผมตัวเอง หรือทำร้ายกัดแขนคุณพ่อคุณแม่
- ขว้างปาข้าวของ
- หวงของอย่างมาก ไม่รู้จักการแบ่งปัน
ภาวะ Terrible Two หรือวัยทอง 2 ขวบ ร้ายแรงมากหรือไม่
ผลวิจัยพบว่า Terrible Two ไม่ใช่โรคที่ร้ายแรงมากนักค่ะ แต่เป็นภาวะที่เกิดขึ้นกับเด็กวัย 2 ปี ที่มีการพัฒนาจากวัยกระเตาะเข้าสู่วัยที่กำลังหัดเดิน ซึ่งถือว่า Terrible Two คือพัฒนาการอย่างหนึ่งของเด็กวัยนี้นั้นเองค่ะ หากเด็กมีภูมิคุ้มกันทางด้านอารมณ์ที่ดี คุณพ่อคุณแม่ก็ไม่ต้องกังวลใจไปเลยนะคะ ภาวะนี้จะเป็นสักพักและจะค่อยๆ หายไป
สาเหตุของเจ้าวายร้าย
เด็กอายุช่วงอายุ 2 – 4 ขวบ สมองส่วนที่ควบคุมอารมณ์และความรู้สึกจะเติบโตเร็วกว่าส่วนที่ควบคุมเหตุผล จึงทำให้ไม่ว่าจะเด็กผู้หญิงหรือเด็กผู้ชาย จะมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปนั้นเอง
งานวิจัยของรัฐแคลิฟอร์เนีย สามารถแบ่งเด็กเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่
-
เด็กที่ถูกบังคับจากครอบครัว
จากงานวิจัยพบว่า คุณพ่อคุณแม่ที่ไม่เข้าใจพฤติกรรมลูก และไม่มีการเตรียมรับมือกับภาวะ Terrible Two นี้ เมื่อเด็กเข้าสู่ภาวะ อารมณ์ขึ้นๆ ลงๆ เอาแต่ใจ ดื้อสุดๆ แล้วละก็ คุณพ่อคุณแม่ก็จะอาศัยการดุด่า ว่ากล่าว การใช้กำลังหรือตี เพื่อให้เด็กๆ หยุดพฤติกรรมดังกล่าว โดยไม่ได้อธิบายเหตุผลให้ลูกฟัง หรือไม่ยอมรับฟังเหตุผลของลูก
จะทำให้ลูกมีพฤติกรรมที่ก้าวร้าวในที่สุด มีการต่อต้าน และเด็กๆ ก็จะซึมซับพฤติกรรมเหล่านั้นจากคุณพ่อคุณแม่และส่งต่อไปยังคนรอบข้างของเขาในอนาคตอีกด้วยนั้นเอง
-
เด็กที่ได้รับความเข้าใจจากครอบครัว
จากงานวิจัยสำหรับเด็กกลุ่มนี้พบว่า เป็นเด็กที่คุณพ่อคุณแม่เข้าใจในภาวะ Terrible Two ใช้เหตุผลในการพูดคุยกัน และเมื่อมีปัญหาเกิดขึ้นเขาก็จะเข้าหากันเองโดยอัตโนมัติ เพราะเด็กๆ จะรู้ว่าคุณพ่อคุณแม่มักมีเหตุผลให้กับเขาเสมอ ซึ่งเป็นสิ่งที่จะช่วยลดความขัดแย้งภายในครอบครัวได้นั้นเอง
วิธีรับมือของเจ้าตัวป่วน
- พยายามทำความเข้าใจกับเด็กวัยนี้
คุณพ่อคุณแม่ต้องยอมรับว่าลูกของเราต่อต้าน ดื้อ งอแง เพราะเป็นช่วงวัยของเขา ใช้เหตุผลกับลูกเสมอ
- อดทนอดกลั้นและใจเย็น
ถึงแม้จะยากแสนยากอย่างไรก็ตาม คุณพ่อคุณแม่ก็พยายามใจเย็นอดทนไว้นะคะ และไม่ควรใช้กำลัง หรือตีลูกเลยเป็นอันขาด
- เบี่ยงเบนความสนใจ
คุณพ่อคุณแม่พยายามสังเกตว่าลูกทำอะไรอยู่ และสิ่งไหนที่ทำให้ลูกหงุดหงิด แล้วพยายามเสนอสิ่งอื่นให้ทำเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจก่อนที่เขาจะอารมณ์เสียนั้นเอง
- ยื่นข้อเสนอให้เลือก
เขาจะได้รู้สึกว่ามีอำนาจอยู่บ้าง เช่น เก้าอี้มีไว้นั่งนะคะ หนูจะนั่งเองหรือจะให้แม่ช่วยจับเอ่ย เป็นต้น
- ใช้อารมณ์ขันเข้าแลก
เมื่อคุณพ่อคุณแม่ต้องการจะสอนอะไรกับลูก เช่น เมื่อเด็กวิ่งหกล้มแล้วเจ็บ เราก็ชวนเขามาคลานเป็นเบบี๋ เป็นต้น
- เปลี่ยนการบอก “ห้าม” เป็น บอก “ให้ทำ”
อย่างเช่น ถ้าเราต้องการให้ลูกหยุดเล่นน้ำ แทนที่จะพูดกับลูกว่า “ห้ามเล่นน้ำ” เปลี่ยนเป็น “ปิดน้ำนะคะ”
- สร้างตารางเวลาให้ลูก
เป็นการสร้างกิจวัตรประจำวันให้ลูกอย่างชัดเจน เขาจะได้รู้ว่าในเวลานี้ต้องทำอะไร แล้วหลังจากนี้มีอะไรรอเขาอยู่
- “Time In” แทน “Time Out”
โดยแทนที่เราจะไล่ให้ลูกไปนั่งสงบอารมณ์คนเดียวอย่างเดียวดาย เปลี่ยนเป็นให้คุณพ่อคุรแม่อยู่กับเขาตลอดเวลาเพื่อช่วยให้เขาสงบลง ช่วยปลอบเขาให้อารมณ์เย็นขึ้นนั้นเอง
- หากิจกรรมสนุกๆ ให้ลูกได้ปล่อยพลัง
การทำกิจกรรมต่างๆ จะช่วยให้เขารู้สึกผ่อนคลาย ช่วยปรับอารมณ์ให้ดีขึ้นได้ เพราะการที่ลูกได้เห็นรอยยิ้มและเสียงหัวเราะของคนในครอบครัว และได้ปลดปล่อยพลังอย่างเต็มที่ เป็นการช่วยให้ลูกได้เรียนรู้การแสดงออกทางด้านอารมณ์ที่เหมาะสมนั้นเอง
กิจกรรมสำหรับลูกน้อยวัย 2 ขวบ
- วิ่งเล่น กระโดดหรือปีนป่ายอย่างเต็มที่
- ต่อตัวต่อ รวมถึงปล่อยให้ลูกพังตัวต่อที่เขาสร้างเองด้วย
- ชวนลูกทำงานบ้านเล็กๆ น้อยๆ เช่น หยิบของให้แม่ หรือรดน้ำต้นไม้กับคุณพ่อ
- ร้องเพลงหรือเต้น ตามเพลงที่เขาต้องการ
- เล่นสีต่างๆ ตามใจชอบ
ข้อดีของภาวะ Terrible Two
หากเด็กๆ มีพฤติกรรมตามวัย คุณพ่อคุณแม่ก็จะรู้ได้ว่าลูกมีความต้องการอะไร ไม่ต้องการอะไร อยากทำอะไร ไม่อยากทำอะไร เขาจะมีวิธีคิด และการตั้งสมมติฐาน รวมไปถึงการคิดหาคำตอบด้วยตัวเอง จนกว่าจะได้สิ่งที่เขาต้องการ และที่สำคัญเด็กๆ จะได้เรียนรู้เรื่องลำดับความสำคัญก่อนและหลัง
สิ่งสำคัญของคุณพ่อคุณแม่ที่ควรจะทำสำหรับลูกที่อยู่ในภาวะ Terrible Two หรือวัยทอง 2 ขวบนี้ คือการเตรียมความพร้อมและรับมืออย่างเหมาะสม รับฟังและหาสาเหตุพร้อมวิธีแก้ไข ก่อนที่ลูกน้อยน่ารักจะกลายเป็นวายร้ายที่เกรี้ยวกราด
ขอบคุณข้อมูลจาก : Momandbaby, Trueplookpanya, Answerbyyok, babymild , Rakluke