การเจริญเติบโตจากวัยเด็กเป็นวัยหนุ่มสาวสำหรับเราที่เป็นคุณพ่อคุณแม่แล้วคงจะคิดว่าเป็นเรื่องปกติ แต่ปัจจุบันพบว่ามีเด็กๆ จำนวนมากที่กำลังประสบปัญหากับภาวะที่เรียกว่าเป็นหนุ่มสาวก่อนวัย ซึ่งเจ้าภาวะนี้ไม่เพียงแต่จะส่งผลต่อการเจริญเติบโตทางด้านร่างกายเท่านั้น แต่ยังมีผลต่อสภาพจิตใจของเด็กๆ อีกด้วย
วันนี้ทาง Parents One จึงได้นำความรู้เกี่ยวกับเจ้าภาวะเด็กโตก่อนวัยมาให้คุณพ่อคุณแม่ได้ศึกษากัน เพื่อจะได้รู้เท่าทันปัญหา และสังเกตความผิดปกติของเด็กๆ เพื่อที่จะได้แก้ไขปัญหาได้อย่างทันเวลานั้นเองค่ะ
ภาวะเด็กโตก่อนวัยคืออะไร
คือการที่เด็กๆ มีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วผิดปกติ มีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระร่างกายจากวัยเด็กเป็นผู้ใหญ่นั้นเองค่ะ เช่นเต้านมหรืออัณฑะขยายใหญ่ขึ้นก่อนวัยอันควร
แบบไหนถึงเรียกว่า “เด็กโตก่อนวัย”
โดยทั่วไป เด็กผู้หญิงจะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์และเร่ิมมองเห็นความเปลี่ยนแปลงของร่างกายเมื่ออายุได้ประมาณ 8 ปี ขณะที่ผู้ชายจะเริ่มเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ช้ากว่าเล็กน้อย ในช่วงประมาณ 9 ปีขึ้นไปนั้นเองค่ะ
ลักษณะที่พบได้ในเด็กที่มีความเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย
เด็กผู้หญิง
- มีเต้านมโตก่อนอายุ 8 ปี
- มีขนบริเวณรักแร้และอวัยวะเพศ
- ส่วนสูงเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
- เริ่มมีสิว และกลิ่นกาย
- มีประจำเดือนก่อนอายุ 9 ปี
เด็กผู้ชาย
- มีการขยายตัวของลูกอัณฑะและองคชาติ
- เริ่มมีขนขึ้นบริเวณอวัยวะเพศและรักแร้
- ส่วนสูงเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
- เสียงเริ่มแตก เป็นสิว และมีกลิ่นตัว
การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนมีผลต่ออารมณ์และจิตใจอีกด้วย จะพบว่าเด็กๆ จะมีอารมณ์หงุดหงิด แปรปรวน และมีภาวะซึมเศร้าได้อย่างง่ายๆ ค่ะ
สาเหตุที่เด็กๆ มีภาวะโตก่อนวัย
ส่วนใหญ่มักจะไม่ทราบสาเหตุ แต่พบเพียงการทำงานของต่อมใต้สมองที่สร้างฮอร์โมนมากระตุ้นอัณฑะหรือรรังไข่ ทำให้มีการสร้างฮอร์โมนเพศเพิ่มมากขึ้นเร็วกว่าวัยอันควรนั้นเองค่ะ
ใครคือกลุ่มเสี่ยง
- เด็กที่มีพ่อแม่มีประวัติเข้าสู่วัยหนุ่มสาวเร็ว ลูกก็อาจจะเป็นหนุ่มสาวเร็วด้วย
- เด็กอ้วน
- เด็กที่ได้รับสารหรืออาหารที่มีฮอร์โมนปนเปื้อน
จากการศึกษาพบว่า มักจะเกิดกับเด็กผู้หญิงมากกว่าเด็กผู้ชาย และมีความสัมพันธ์กับน้ำหนักของเด็กอยู่มาก
มีงานวิจัยที่บ่งชี้ว่า เด็กที่มีน้ำหนักเกินมาตรฐาน จะมีแนวโน้มเป็นหนุ่มเป็นสาวได้เร็วกว่าเด็กที่มีน้ำหนักตามเกณฑ์ เพราะฉะนั้นกาารับประทานอาหารกรุบกรอบ ของทอด ของมันและอาหารจานด่วนที่มีไขมันสูงนั้น ไม่เพียงจะทำให้เด็กๆ มีน้ำหนักเกินแล้ว ยังทำให้เด็กเสี่ยงต่อการเข้าสู่วัยเจริญพันธ์ุก่อนเวลาอันควรอีกด้วยนะคะ
ผลกระทบที่ตามมา
ปัญหาทางด้านร่างกาย
- เด็กจะสูงและเติบโตเร็วกว่าเพื่อนในระยะแรก แต่กระดูกจะปิดเร็วทำให้เตี้ยกว่าที่ควรจะเป็นเมื่อเป็นผู้ใหญ่
ปัญหาทางด้านจิตใจ
- ถึงแม้ร่างกายจะเติบโตเป็นหนุ่มเป็นสาวแล้ว แต่จิตใจยังเป็นเด็กอยู่ ดังนั้นเด็กอาจจะมีความเครียด และเกิดความอาย เนื่องจากตัวเองมีรูปร่างไม่เหมือนเพื่อนอาจทำให้มีพฤติกรรมแปลงแยก เด็กผู้ชายอาจก้าวร้าวมากขึ้น ส่วนเด็กผู้หญิงเมื่อมีประจำเดือน บางรายยังไม่สามารถจัดการกับตัวเองได้ จึงทำให้ไม่อยากไปโรงเรียน และเด็กผู้หญิงบางรายอาจถูกล่อลวงทางเพศได้ เพราะเด็กยังไม่มีวุฒิภาวะมากพอ
หากสงสัยว่าลูกมีภาวะเด็กโตกว่าวัย ควรทำอย่างไร
สังเกตการเจริญเติบโตของเด็กว่าเหมาะสมกับวัยของเขาหรือไม่ มีลักษณะทางเพศเร็วกว่าอายุหรือไม่ ถ้าคุณพ่อคุณแม่สงสัย ควรไปปรึกษาคุณหมอผู้เชี่ยวชาญเฉพาะต่อมไร้ท่อเด็ก โดยนำประวัติการเจริญเติบโตของเด็กและการเจ็บป่วยในอดีตของเด็กๆ ไปด้วย
แต่คุณพ่อคุณแม่ไม่ต้องตกใจนะคะ หากรู้เร็วคุณหมอก็สามารถช่วยรักษาและแนะนำการจัดการให้เด็กๆ โตอย่างสมวัยได้
การรักษา
รักษาตามต้นเหตุ และแพทย์ทำการวินิจฉัยตามขั้นตอนต่อไปนี้
- เอกซ์เรย์เพื่อตรวจอายุของกระดูก เนื่องจากการเป็นหนุ่มสาว ก่อนวัยมีผลทำให้กระดูกมีอายุมากกว่าอายุจริง โดยแพทย์จะใช้ข้อมูลส่วนนี้ในการตัดสินใจว่าควรจะให้ยาระงับฮอร์โมนหรือไม่
- ตรวจเลือดวัดฮอร์โมน การเติบโตก่อนวัยอันควรจะทำให้ฮอร์โมนเพศในร่างกายมีระดับสูงกว่าปกติ การตรวจนี้เป็นการยืนยันว่าร่างกายเด็กเกิดความเปลี่ยนแปลงจริง ๆ
- ตรวจ MRI สมองและทำอัลตร้าซาวด์ บริเวณมดลูกสำหรับเด็กหญิงเพื่อยืนยันว่าอาการที่เกิดขึ้นไม่ได้มาจากเนื้องอกในสมองหรือความผิดปกติที่รังไข่หรือมดลูก ซึ่งหากขั้นตอนนี้ไม่พบอะไรแพทย์จะทำการรักษาด้วยยาฉีดควบคุมฮอร์โมนเพศ โดยจะฉีดหนึ่งเข็มทุก ๆ สี่สัปดาห์ จนกว่าอายุจริงจะเท่ากับอายุกระดูกหรือจนกว่าเด็กหญิงจะมีอายุพร้อมที่จะมีประจำเดือน หรือประมาณ 12 ปี
หากเกิดจากสมองสั่งการเร็วกว่าปกติ สามารถใช้ยาที่ช่วยยับยั้งการทำงานของต่อมใต้สมองได้ เพื่อให้การเจริญเติบโตเป็นไปอย่างปกติค่ะ
การรับมือและลดความเสี่ยง
หากพบว่าลูกกำลังเผชิญกับภาวะเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัยสิ่งที่พ่อแม่ควรทำคือ
- ให้ความรู้กับลูกว่ากำลังจะเกิดอะไรขึ้นโดยอธิบายตามความเป็นจริง ไม่โกหก
- หากต้องรักษาก็ต้องอธิบายให้ลูกฟังว่า ผลเสียของการไม่รักษามีอะไรบ้าง
- ให้ความรู้เรื่องเพศแก่ลูกตามความเหมาะสมของวัย จะทำให้เด็กๆ รับรู้สภาพของตัวเองและไม่ตกใจกับความเปลี่ยนแปลงของร่างกาย เด็กๆ จะได้ไม่รู้สึกว่าตัวเองแปลกประหลาดทั้งๆ ที่สมควรแก่วัยแล้วนั้นเองค่ะ
- การควบคุมน้ำหนักของเด็กให้เป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน และออกกำลังกาย
รายชื่อโรงพยาบาลที่มีกุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านต่อมไร้ท่อ
- รพ. จุฬาลงกรณ์ 02-256-4000
- รพ.ศิริราช 02-419-7000
- รพ.รามาธิบดี 02-201-1000
- รพ.พระมงกุฎเกล้า 02-763-9300
- สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี 02-354-1415
- รพ.วชิรพยาบาล 02-244-3000
- รพ.ภูมิพลอดุลยเดช 02-534-7000
- รพ.ธรรมศาสตร์ เฉลิมพระเกียรติ 02-926-9999
- รพ.สมเด็กพระปิ่นเกล้า 02-460-0000
- รพ.เจริญกรุงประชารักษ์ 02-289-7000
- รพ.สิรินธร 02-328-6901
- องค์กรการสงเคราะห์ทหารผ่านศึก 02-354-8587
สิ่งสำคัญที่สุดของคุณต่อคุณแม่นั้นก็คือ การดูแลให้เด็กๆ ได้รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพรวมทั้งสร้างเสริมนิสัยที่ดีในการเลือกรับประทานอาหาร และอีกทั้งยังต้องหมั่นสังเกตการเจริญเติบโตของเด็กๆ เพื่อให้เขาเติบโตอย่างสมวัยนะคะ
ขอบคุณข้อมูลจาก : iscience-takeda, bumrungrad