เมื่อลูกโมโหร้ายแบบควบคุมตัวเองไม่ได้ พ่อแม่ต้องทำอย่างไร ?

เมื่อลูกของเราเริ่มเข้าสู่วัย 1 – 3 ปี คุณพ่อคุณแม่จะสังเกตได้ว่า เด็กๆ มักจะมีนิสัยโมโหร้าย ชอบขว้างของ เอาแต่ใจตัวเองกันแบบสุดๆ จนบางครั้งคุณพ่อคุณแม่ก็จะกังวัลใจว่าเหตุใดลูกเราถึงเป็นเด็กโมโหร้ายแบบนี้

วันนี้ทาง Parentsone มีวิธีแก้ไขพฤติกรรมเหล่านี้มาฝากคุณพ่อคุณแม่ได้ลองอ่านดูกัน เหตุใดทำไมลูกสุดน่ารักของเราจึงกลายเป็นเด็กโมโหร้าย มีวิธีรับมืออย่างไรไปดูกันเลยค่ะ

อารมณ์โกรธของเด็กๆ มักจะแสดงให้เราเห็นก็ต่อเมื่อ เขาไม่ชอบใจหรือถูกขัดขวางไม่ให้ทำในสิ่งที่อยากจะทำ ซึ่งแต่ละช่วงวัยก็มีอาการโกรธที่แตกต่างกันไป

ต้นเหตุความรุนแรง

สามารถแบ่งเป็น 4 กลุ่มใหญ่ๆ ได้แก่

1.สาเหตุภายในครอบครัว ได้แก่

• พ่อแม่อายุน้อยขาดความอดทนต่อเด็ก
• ชีวิตคู่ไม่ราบรื่น
• มีปัญหาทางสังคมเศรษฐกิจ
• ขาดความรู้ความเข้าใจพฤติกรรมเด็ก
• มีปัญหาจิตเวช หวาดระแวง ซึมเศร้า
• มีความกดดันและเครียดเกี่ยวกับลูกที่ต้องดูแลตลอดเวลาและไม่ได้พักผ่อน
• ตั้งความหวังกับเด็กสูงเกินไป
• ไม่ต้องการเลี้ยงดูลูก

2.สาเหตุจากตัวเด็ก ได้แก่

• พื้นฐานอารมณ์ของเด็ก
• ความซน
• จิตวิทยาและพัฒนาการไม่สมวัย

3.สาเหตุจากสภาพแวดล้อม เศรษฐกิจ และภาวะวิกฤติ ได้แก่

• ความยากจน
• สภาพแวดล้อมที่เต็มไปด้วยความรุนแรง
• อุปสรรคทางสังคมและเศรษฐกิจนมาซึ่งการใช้กำลังในครอบครัว
• ผลกระทบจากความตึงเครียด
• วิกฤติภายในครอบครัว
• ครอบครัวอยู่ในชุมชนที่มีการช่วยเหลือทางสังคมที่ต่ำ

4.สาเหตุจากการจัดการศึกษาที่ไม่เหมาะสมในวัยก่อนเรียน ทำให้เกิดความกดดันทางอารมณ์ เช่น

• การเร่งรัดให้เด็กเรียนมากเกินไปไม่สมวัย

 

Checklist อาการโมโหที่ไม่ธรรมดาของลูก

หากคุณพ่อคุณแม่สังเกตดีๆ ก็จะสามารถสังเกตอาการโกรธที่น่าเป็นห่วงของลูกเบื้องต้นได้ดังนี้

• หยิก
• ดึงผม
• ฉุดกระชาก
• ไม่ฟังใคร
• ปาข้าวของ
• โมโห อาละวาด
• ชักดิ้นชักงอ
• ร้องไห้นานเป็นชั่วโมง
• ตบหน้าพ่อแม่ หรือทำร้ายคนเลี้ยงดู เช่น พี่เลี้ยง
• ทุบตี หรือทำร้ายเพื่อนที่โรงเรียนและผู้อื่น

 

รับมือเมื่อลูกโกรธได้อย่างไร ?

เราสามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่

1.เด็กโกรธแบบรับมือได้ คือ คุณพ่อคุณแม่สามารถประคับประคองหรือปลอบลูกได้ คุณพ่อคุณแม่สามารถสอนวิธีจัดการความโกรธได้ดังนี้

 

• พ่อแม่เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับลูก : เมื่อเรารู้สึกโกรธให้นิ่งหรือปลีกตัวออกมาจนรู้สึกผ่อนคลายก่อน แล้วค่อยๆ พูดคุยกับคนรอบข้างด้วยเหตุผล ทำเช่นนี้ให้ลูกเห็นเป็นประจำ เด็กๆ ก็จะซึมซับตัวอย่างที่ดีของพ่อแม่ได้ แล้วจัดการกับอารมณ์ของตัวเองได้เป็นอย่างดี

• ปล่อยให้ลูกอยู่กับตัวเอง แล้วค่อยอธิบายภายหลัง : หากลูกมีความโกรธที่ไม่รุนแรง อย่างเช่น หน้าบึ้ง ร้องไห้ คุณพ่อคุณแม่ลองปล่อยให้ลูกได้อยู่กับตัวเองจนใจเย็นลง แล้วค่อยไปถามความรู้สึก และเปิดโอกาสให้เขาได้เล่า และเราก็เป็นคนรับฟัง โดยไม่ตำหนิ แต่ควรบอกให้เขาเห็นว่าอะไรคือผลที่ตามมาหากกระทำเช่นนั้น

• เข้าใจความโกรธของลูก : เพราะเด็กทุกคนมีสิทธิ์ที่จะโกรธ แต่เมื่อโกรธแล้วเขาต้องรู้วิธีที่จะสงบสติอารมณ์ของตนเองลงให้ได้ก่อนเป็นลำดับแรก และเปิดโอกาสให้เขาได้หัดคิดและเรียนรู้ โดยมีเราที่เป็นพ่อแม่คอยช่วยประคับประคองนั้นเองค่ะ

• แลกเปลี่ยนความเห็นเรื่องความรุนแรงในสังคม : ตามสื่อต่างๆ ทั้งข่าว ละคร มักจะมีเนื้อหาเกี่ยวกับความรุนแรงปรากฏขึ้น ซึ่งพ่อแม่ควรอธิบายเหตุผลให้ลูกฟัง และเราก็ต้องฟังความคิดเห็นของเด็กเพื่อแนะนำอย่างเหมาะสมด้วยเช่นกันค่ะ

 

2.เด็กโกรธรุนแรงแบบรับมือไม่ได้ คือ เด็กที่โกรธแล้วทำร้ายพ่อแม่หรือคนรอบข้าง เช่นกัดและหยิกจนเป็นแผล เป็นต้น จนเราไม่สามารถรับมือกับความโกรธนี้ได้ วิธีการรักษาที่ดีที่สุดก็คือ ควรปรึษาจิตแพทย์เด็กและวัยรุ่นผู้ช่วยชาญ เพื่อเข้ารับการรักษาอย่างถูกวิธี ซึ่งประกอบด้วย

• ซักประวัติ ตรวจความปกติทางอารมณ์และพฤติกรรมของเด็ก และพ่อแม่ผู้ปกครอง หากสิ่งแวดล้อมโดยรอบมีความสงบเป็นปกติ แต่ลูกยังมีความรุนแรงผิดปกติ เราต้องรีบพิจารณาโรคภัยไข้เจ็บของเด็ก เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง
• ปรับเปลี่ยนร่วมกับสมาชิกในครอบครัว โดยการรู้จุดแข็ง จุดอ่อน จุดเปราะบางของเด็ก และพร้อมเปิดใจที่จะปรับเปลี่ยนไปพร้อมๆ กันภายใต้คำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
• รับประทานยา หากอาการที่เกิดจากความโกรธของเด็กยังไม่ดีขึ้นอีก การทานยาก็สามารถช่วยให้อาการของเด็กดีขึ้น 70 -80% ยกเว้นพ่อแม่มีอารมณ์และพฤติกรรมที่ส่งผลให้เด็กขาดกำลังใจ ผลของยาก็เหลือเพียง 30 – 40%  เท่านั้นค่ะ

 

รู้อย่างงี้แล้ว คุณพ่อคุณแม่ก็รู้วิธีการรับมือกับความโกรธของลูกแล้วใช่ไหมคะ สิ่งสำคัญที่สุดข้อหนึ่งเลยก็คือหากลูกกำลังโกรธ เราไม่ควรตี หรือดุเขาซ้ำ เป็นมันไม่ได้ช่วยแก้ปัญหานี้เลย แถมยังทำให้ลูกมีความโกรธมากขึ้นไปอีก และอีกข้อเลยก็คือ หากยอมตามใจลูกไปซะทุกเรื่อง เพราะนั้นแหละค่ะ จำทให้เขายิ่งทำต่อไปเรื่อยๆ จนเมื่อมีคนใดคนหนึ่งมาขัดใจ สุดท้ายเขาก็จะติดสัยโกรธ ขี้โมโห ติดไปจนกลายเป็นเด็กโมโหร้ายต่อไปค่ะ

 

ขอบคุณข้อมูลจาก : นพ.ชลภัฏ จาตุรงคกุล จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น ศูนย์พัฒนาการเด็ก โรงพยาบาลกรุงเทพ , Rakluke