แม่ผ่าคลอดเตรียมให้พร้อม! เสริมสร้างพัฒนาการทางสมอง และภูมิคุ้มกันให้เจ้าตัวเล็กตั้งแต่วันแรก

: 31 พฤษภาคม 2567

สำหรับคุณพ่อคุณแม่แล้วเรื่องสุขภาพของลูกเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญและมองข้ามไม่ได้ โดยเฉพาะในเด็กผ่าคลอดที่พลาดโอกาสในการได้รับจุลินทรีย์สุขภาพผ่านทางช่องคลอด ซึ่งถือว่าเป็นภูมิคุ้มกันแรกๆของเจ้าตัวเล็ก และนอกจากเรื่องภูมิคุ้มกันแล้ว สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กัน คือ พัฒนาการทางสมองของเด็กผ่าคลอด โดยเฉพาะในขวบปีแรกที่เป็นเวลาทอง เพราะเป็นช่วงที่สมองพัฒนาได้เร็วสุดนั่นเองค่ะ

แต่คุณพ่อคุณแม่ไม่ต้องกังวลไปนะคะ เพราะเด็กผ่าคลอดก็สามารถมีพัฒนาการที่ดี มีภูมิคุ้มกันเพื่อสุขภาพที่แข็งแรงและพัฒนาการทางสมองที่ดี พร้อมมีความสามารถทางการเรียนรู้ในอนาคตที่ดีไม่แพ้ใครๆ ได้อย่างแน่นอนค่ะ

สฟิงโกไมอิลิน หนึ่งในสารอาหารสมองที่สำคัญเพื่อเด็กผ่าคลอดสมองไว

เด็กผ่าคลอดจะมีการเชื่อมโยงการทำงานของเซลล์ประสาทในสมองในช่วงเริ่มต้นที่แตกต่างจากเด็กที่คลอดธรรมชาติ และจากการศึกษาพบว่า 1 ใน 7 ของเด็กผ่าคลอดอาจมีความเสี่ยงต่อพัฒนาการด้านการเรียนรู้เมื่อเข้าโรงเรียน อีกด้วย ดังนั้นเด็กผ่าคลอดจึง ควรได้รับสารอาหารที่ช่วยในการพัฒนาสมองจากนมแม่เพราะนมแม่มีสารอาหารกว่า 200 ชนิด นั่นเองค่ะ

โดยสารอาหารสมองที่ช่วยให้เด็กผ่าคลอดสมองไว ที่พบในนมแม่ เช่น

สฟิงโกไมอีลิน : ซึ่งพบมากในน้ำนมแม่ เป็นสารอาหารสำคัญในการสร้างปลอกไมอีลินของวงจรประสาทในสมอง ที่มีส่วนช่วยให้สมองสามารถเชื่อมโยงติดต่อสื่อสารกันได้อย่างรวดเร็วแบบก้าวกระโดดเลยทีเดียวค่ะ

DHA และ ARA : กรดไขมันโอเมก้า 3 และ 6 ที่มีอยู่ในนมแม่ โดย DHA มีความสำคัญอย่างมากต่อการเจริญเติบโต โดยเฉพาะการพัฒนาของระบบประสาทและสมอง ส่วน ARA จะช่วยในเรื่องของการพัฒนาทั้งสมองและระบบต่างๆ ในร่างกาย
แกงกลิโอไซด์ (Gangliosides) : สารอาหารที่มีอยู่ในน้ำนมแม่ มีส่วนช่วยทำให้สมองเกิดการเรียนรู้และจดจำสิ่งต่างๆ ได้อย่างรวดเร็ว
แอลฟา แล็คตัลบูมิน (Alpha-Lactalbumin) : โปรตีนคุณภาพที่พบมากในน้ำนมแม่ มีส่วนสำคัญในการช่วยสร้างกรดอะมิโนจำเป็นที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการโดยรวมที่ดีของเด็ก
โคลีน (Choline) : สารอาหารในกลุ่มวิตามินบีที่พบมากในนมแม่ มีส่วนช่วยในการทำงานของระบบประสาทและสมอง ซึ่งช่วยในเรื่องของความจำและการเรียนรู้

เสริมภูมิต้านทานให้เด็กผ่าคลอดด้วย ‘โพรไบโอติกส์’ และ ‘พรีไบโอติกส์’

คุณพ่อคุณแม่น่าจะเคยได้ยินคำว่า ‘โพรไบโอติกส์’ (Probiotics) และ ‘พรีไบโอติกส์’ (Prebiotics) กันมาบ้าง แต่หลายๆ คนอาจจะสงสัยว่า 2 อย่างนี้แตกต่างกันอย่างไรใช่ไหมคะ วิธีการแยก 2 อย่างนี้ก็ง่ายมากๆ เลยค่ะนั่นก็คือ

โพรไบโอติกส์ (Probiotics) = จุลินทรีย์ชนิดดี หรือ จุลินทรีย์สุขภาพ
พรีไบโอติกส์ (Prebiotics) = อาหารของจุลินทรีย์สุขภาพ

ซึ่ง ‘โพรไบโอติกส์’ ที่เป็นจุลินทรีย์สุขภาพนั่น จะเติบโตได้ดีจำเป็นต้องมี ‘พรีไบโอติกส์’ ที่เป็นอาหารของจุลินทรีย์สุขภาพมาช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ที่ดี ให้มีปริมาณที่เหมาะสม ซึ่งจะส่งผลดีต่อระบบขับถ่ายและระบบภูมิคุ้มกันของเจ้าตัวเล็กนั่นเองค่ะ

โดย ‘โพรไบโอติกส์’ และ ‘พรีไบโอติกส์’ มีอยู่หลายชนิด แต่ชนิดที่จะช่วยเสริมภูมิต้านทานให้เจ้าตัวเล็ก ก็เช่น จุลินทรีย์สุขภาพบิฟิโดแบคทีเรียม (Bifidobacterium) หนึ่งในนั้นคือ บี แล็กทิส (B.Lactis) โพรไบโอติกส์ ที่พบได้ในนมแม่ ที่มีงานวิจัยน่าเชื่อถือสูง รองรับว่าช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันได้

สำหรับพรีไบโอติกส์ที่ได้ชื่อว่าช่วยส่งเสริมระบบทางเดินอาหาร ช่วยกระตุ้นและส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกันให้แก่ลูกได้ดียิ่งขึ้น ก็เช่น 2’-FL (2’-Fucosyllactose) ซึ่งเป็นใยอาหารธรรมชาติที่เรียกว่า โอลิโกแซคคาไรด์ (Oligosaccharides) ที่พบมากที่สุดในน้ำนมแม่เช่นเดียวกันค่ะ

สารอาหารที่เด็กผ่าคลอดควรได้รับ ‘สฟิงโกไมอีลิน’ และ ‘บี แล็กทิส’

อย่างที่กล่าวไว้ตอนต้นว่าเด็กผ่าคลอดจำเป็นต้องได้รับสารอาหารที่ช่วยเสริมสร้างพัฒนาการของสมอง ซึ่งหนึ่งในสารอาหารสมองสำคัญที่จำเป็นก็คือ ‘สฟิงโกไมอีลิน’ ที่พบในนมแม่ และเป็นองค์ประกอบสำคัญในการสร้างปลอกไมอิลีนของวงจรประสาทในสมอง ซึ่งไมอีลินคือสิ่งที่ช่วยให้สมองสามารถส่งสัญญาณประสาทได้อย่างรวดเร็วแบบก้าวกระโดด โดยนักวิจัยพบว่าแขนงประสาทนำออกที่มีปลอกไมอีลินห่อหุ้มจะส่งสัญญาณประสาทได้เร็วกว่าที่ไม่มีราว 100 เท่าเลยทีเดียวค่ะ ดังนั้นยิ่งคุณพ่อคุณแม่ให้นมแม่ที่มีสารอาหารหลากหลาย ที่ประกอบไปด้วยอาหารสมองอย่างสฟิงโกไมอีลิน กระบวนการพัฒนาของสมองก็จะยิ่งสร้างได้ดีและไว

นอกจากเรื่องพัฒนาการทางสมองแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่มองข้ามไปไม่ได้เลย ก็คือ เรื่องของภูมิต้านทานนั่นเองค่ะ เพราะ เด็กผ่าคลอดพลาดโอกาสได้รับจุลินทรีย์สุขภาพจากช่องคลอดของคุณแม่ ดังนั้นการให้นมแม่กับเสริมเด็กผ่าคลอด ซึ่งนมแม่มีจุลินทรีย์สุขภาพบางชนิดจะช่วยเสริมภูมิคุ้มกันในช่วงเริ่มต้นได้ ซึ่งหนึ่งในจุลินทรีย์ที่พบในนมแม่ คือ กลุ่มบิฟิโดแบคทีเรียม แล็กทิส หรือ บี แล็กทิส (Bifidobacterium lactis หรือ B. lactis) จัดว่าเป็น กลุ่มจุลินทรีย์ในลำไส้ดีสำหรับทารก มีบทบาทสำคัญต่อพัฒนาการของเด็กวัยทารกเป็นอย่างมาก โดยเป็นหนึ่งในจุลินทรีย์ที่ช่วยส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายของลูกให้แข็งแรงอีกด้วย

ดังนั้นคุณแม่ผ่าคลอดจึงควรคำนึงถึงจุดเริ่มต้นที่แตกต่างของเด็กที่จำเป็นต้องผ่าคลอด และช่วยให้ลูกมีการเจริญเติบโตและพัฒนาการที่ดี ด้วยการให้ “นมแม่” ที่มีสารอาหารสำคัญมากมาย และเป็นโภชนาการแรกที่เจ้าตัวเล็กควรได้รับตั้งแต่แรกเกิด อีกทั้งยังอุดมไปด้วยสารอาหารหลากหลายเช่น ‘สฟิงโกไมอีลิน’ ที่มีส่วนช่วยให้สมองสามารถเชื่อมโยงติดต่อสื่อสารกันได้อย่างรวดเร็วแบบก้าวกระโดด และ ‘บี แล็กทิส’ โพรไบโอติกส์ที่ช่วยสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง

เช่นนี้คุณพ่อคุณแม่ก็จะช่วยให้เด็กผ่าคลอดสมองไวพร้อมเสริมภูมิคุ้มกันได้อย่างเต็มที่ เจ้าตัวเล็กก็พร้อมที่จะเติบโตและเรียนรู้สิ่งใหม่ในอนาคตได้ทุกวันแล้วค่ะ

ข้อมูลอ้างอิง